Στη λογική αυτή δημιουργήθηκε από το Δήμο Κοζάνης και την υποστήριξη της Εταιρείας Διάσωσης Ιστορικών αρχείων (1940-1974) η ίδρυση Μουσείου Σύγχρονης Τοπικής Ιστορίας. Το Μουσείο έθεσε από την πρώτη ημέρα λειτουργίας του ως στόχους: Να αναδείξει το αγωνιστικό φρόνημα των ανθρώπων της ορεινής Πίνδου, να ασκήσει την ικανότητά μας για αντίσταση απέναντι στην αποπολιτικοποίηση και την ιδιωτικοποίηση, να οδηγήσει σε μια ουσιαστική αποκέντρωση με τη συμμετοχή ενημερωμένων πολιτών, να ενισχύσει τον σεβασμό στην αλήθεια και να προσδώσει πνευματικό ήθος και να στηρίξει την επιβίωσή μας στο μέλλον ως ανθρώπινων, τοπικών και εθνικών ομάδων με βάση τις αξίες μας, τους δεσμούς με την παράδοση και την ταυτότητά μας, εμπλουτίζοντας έτσι τον παγκόσμιο πολιτισμό.

​

    Επίσης από το 2006 εγκαινιάστηκε η αίθουσα Φυσικής Ιστορίας στο ιστορικό Οικοτροφείο Τσοτυλίου από την Εταιρεία Μελετών Άνω Βοΐου και το Δήμο με τη συνδρομή ειδικών, έτσι ώστε να μπορεί να κατανοήσει ο μαθητής, αλλά και ο υποψιασμένος πολίτης, μέσα από την επιστημονική παρουσίαση πετρωμάτων και απολιθωμάτων, πώς φτάσαμε στη σημερινή τοπιογραφία της περιοχής μας, η οποία έχει συντελέσει ποικιλοτρόπως στη δημιουργία της πανίδας, της χλωρίδας αλλά και του χαρακτήρα των ανθρώπων. Σε γειτονικό χώρο εντός του Οικοτροφείου από το 2013 φιλοξενείται η έκθεση "Μία ματιά στον κόσμο των εντόμων", η οποία περιλαμβάνει τα περισσότερα είδη εντόμων της περιοχής σε μια εξαιρετική συλλογή του Ιταλού καθηγητή Fimiani Pellegrino. Στο Κριμίνι μέσα από έναν υπό διαμόρφωση πυρήνα κτισμάτων του 19ου αιώνα (εκκλησία, οικίες, μαγαζί, ξενώνας) και μέσω ενός φωτογραφικού αρχείου του 20ου αι. διαπιστώνεται πώς μπορεί κανείς να ενισχύσει την οικογενειακή και την τοπική του ταυτότητα.

​

    Το ίδιο και στο Ροδοχώρι, στην οικία του Νίκου Χρ. Καλογερόπουλου, με την έκθεση πετρωμάτων και γλυπτών, σκευών και εργαλείων, όπλων, φωτογραφιών και βιβλίων Τοπικής Ιστορίας, που άρχισε να συγκροτείται από το 1960, διαπιστώνεται πώς κατανοεί κανείς α) τη δημιουργία του ορεινού όγκου από τη θάλασσα της Μεσελληνικής Αύλακας με τους οφιόλιθους, τους ασβεστόλιθους, τα κροκαλοπαγή πετρώματα, τις καρστικές μορφές β) τη μεγάλη σημασία που έχουν οι μικρές καθημερινές συνήθειας γύρω από τις δουλειές του σπιτιού, την κτηνοτροφία και τις καλλιέργειες με τις τότε τεχνικές επιβίωσης (απ' όπου προκύπτει και η προέλευση των τοπωνυμίων της περιοχής όπως λ.χ. το Τσοτύλι, που προέρχεται, κατά πάσα πιθανότητα, από την Αλβανική λέξη "τσοτίλ", που σημαίνει τον πέτρινο τροχό ακονίσματος των εργαλείων) γ) την αξία της καθημερινής τεχνικής δουλειάς, που έκαναν εδώ, στη γύρω περιοχή, στο Άγιο Όρος, σε όλη την έκταση της Οθωμανικής επικράτειας οι πρόγονοί μας πετράδες και ξυλογλύπτες.

​

    Στο Ροδοχώρι, εκτός των άλλων, μπορεί να παρακολουθήσει ο επισκέπτης και τα κατεσπαρμένα σ' έναν ευρώ χώρο (οικία Ν. Χ. Καλογερόπουλου, κεντρική πλατεία, Μεσοχώρι, Άγιος Νικόλαος) δείγματα δουλειάς του καταξιωμένου λαϊκού καλλιτέχνη, κάλφα και λιθοξόου Γ. Βράγκα, συγγενών και μαθητών του, όπως είναι πέτρινα λιοντάρια, λιθοδομή, ανάγλυφα, σκάλα, κοπάνες, ρακοκάζανο, πηγάδι.

​

​

                                                                                                                           * βλ. το βιβλίο της Ν.Α. Κοζάνης και Γρεβενών

                                                                                                                                                                                    "Κοζάνη και Γρεβενά - ο τόπος και οι άνθρωποι"